HAFTANIN YORUMU
“HÜKÜMET manavlık yapmasın birader…”
Şimdi solcu milletinin dilinde bu cümle.
Eskiden sağcılar söylerdi:
“Devlet bakkallık, manavlık yapmaz.. Bu yol Moskova’nın yoludur…”
Öyle derlerdi ya solculara:
“Gomünistler Moskova’ya!”
Solcuların “devlet manavlık yapmasın” çıkışına binaen..
Peşi sıra gelecek cümle ne olmalı sizce?
***
DEVLET, spekülatif fiyat artışlarına müdahale etmek zorunda.
Serbest piyasa koşullarında bu zor ama, vatandaşın kursağı söz konusuysa eğer..
Devlet manavlık da yapar, bakkallık da.
***
ZAMANINDA tanzim satış mağazaları açan, market ürünlerini, sebzeyi, meyveyi vatandaşa daha uygun fiyat koşullarıyla sunan solcu yerel yönetimler örnektir buna.
Dedik ya, o zamanın sağ partileri bu işe kızıyordu.
Sağ dediğin piyasacıdır.. Kamu ekonomisi modelini sevmez. Özel teşebbüse değer verir. Özelleştirmecidir. Her sağ iktidar kendi mahallesinin zenginlerini yaratmıştır, falan filan.
Solun koyu olanı, kamu ekonomisine inanır. Her şeyin belirleyicisi devlettir. Ekonomi devletin elindedir.
Solun demokrat olanı karma modeli savunur. Devlet ekonomiden elini çekmeyecek, ama hür teşebbüsün önünü kesmeyecek.
Bizim memleketin modeli karmaşık!
Piyasaya yenik düşen bir devlet yönetimi düşünün.
Biberin fiyatı üzerinden iktidarları yıpratmak mümkün.
Patlıcan.. Hele de şu seçim döneminde, can alıcı bir seçim materyalidir artık.
Piyasa kötü yani.
***
HÜKÜMET ne yapıyor; piyasaya ayar veren kabzımallara, tanzim satış işiyle posta koyuyor.
Ama piyasayı bu hale getirenin, ekonomi politikalarındaki hatalar olduğu gerçeğini unutmamak gerekiyor.
Yağmacı piyasa modeli havanı, suyunu, tarlanı, tapanı, her şeyini kurutur.
Bereketli topraklarda yetişen üç paralık biberi sana yirmi liraya yedirir!
***
YAZIN iki veya üç liraya alabildiğin domatese kışın sekiz – on lira ödemek insanın ağrına gider.
Ama gırtlak mevzumuzun bir realitesi var.. Daha doğrusu vardı.
Neydi o?
Yaz ürünlerini yazın, kış ürünlerini kışın yersin.
Yaz kış birbirine girdi şimdi. Serada yetişen yaz sebzelerini kışın ortasında alıp yiyebiliyorsun.
Lezzeti var mı; yok.. Domatesin, biberin, kabağın, patlıcanın tadı var mı; yok.
Karnın doyuyor ama, damak tadın olmuyor.
***
PATLICAN, biber, domates için uzun kuyruklar oluşuyor ya şimdi.
Muhalefet kükrüyor.
Sosyal medya, sebze kuyruğu fotoğraflarıyla dolu.
“İşte görüyorsunuz, anlatmaya gerek yok, manzara bu” falan.
Eski zamanın tüpgaz, margarin, zeytinyağı kuyruklarında uzun uzun bekleyenleri biliriz.
Beklemişliğimiz de vardır yani.
Kuyruk hep var.. Vatandaş hayrına lokma döktürüyor, kazanların önünde uzun uzun kuyruklar oluşuyor meselâ.
Market kasasında sıra bekliyorsun bir saat.
Bankada sıraya giriyorsun, numara alıyorsun, maaş ya da vergi günlerine denk geldiyse saatlerce bekliyorsun.
Vergi dairelerinde falan, hep aynıdır durum.
O sebeple, daha ucuza biber patlıcan alabilmek için sıraya giren insanlara laf etmeyin.
***
AMA, yirmi birinci yüzyıl Türkiyesi’nde istiyoruz ki teknolojik gelişmeleri konuşalım, katma değeri yüksek ürünlerin üretildiği fabrikaları konuşalım. İşsizliğin olmadığı bir Türkiye’yi konuşalım.
Neyi konuşuyoruz?
Patlıcanı, biberi, domatesi.
***
SEBZE kuyrukları sonuçtur.. Sonuç üzerinden kriz yönetilmez.
Nedenlere bakmak lazım.
Üretimi direkt etkileyen faktörleri , üreticinin piyasacıların eline bırakılmasını, üretimde yaşanan zorlukları, maliyet artışlarını, her şeyi..
Boş duran tarlaları, ekip biçmeyen köylüyü, üretici kooperatiflerinin oyunun dışına itilmesini, tekelci tüccarı, stokçuyu, tarlada elli kuruş olan domatesin tezgahta on liraya satılmasının perde arkasını, falanı filanı.
***
TÜRKİYE’de gıda üzerine her zaman oynanan oyunlardan bir tanesi bu.
Et konusunu unutmadık.
Gıda önemli.
Devlet gıda pazarına müdahale etmek zorunda. Vatandaşın alım gücü ölçeğinde güvenilir gıdaya erişimi spekülatörlerin, tüccarların, kabzımalların eline bırakılamaz.
Bırakınca ne olduğunu görüyoruz.
10 BALIKESİR / HAFTANIN YORUMU
