ULAŞ SÜRMELİOĞLU
Şu an gündemde olan bir poşet tartışması var. Marketlerde poşetlerin ücretli olması halkı isyana getirmiş durumda. Halk haklı olarak tepki gösteriyor. Yeni yılda sadece poşetler ücretli olmadı. Birçok gıda maddesine de zam geldi. halk bu duruma ceplerine vurulmuş bir darbe olarak görüyor. Asgari ücret arttı artmasına ama birbiri ardına gelen zamlar yine cepte metelik bırakmayacak vaziyette.
***
Dünyada plastik poşet tüketimini durdurmaya yönelik bir akım var. Kimi 2000’li yılların başından beri plastik poşet kullanımını yasakladı, kimi daha yeni katılıyor bu akıma. Avrupa ülkelerinin birçoğu plastik poşet kullanımını yasakladı. Ama bunu poşetleri ücretli yapmadan başardılar. Avusturya dışında poşetlerden ücret talep edilmiyor. Avusturya’da da alınan ürünlere göre vergi uygulanıyor poşet isteyenler için. Genelde uygulanan politika plastik poşet üretmeme. Kullanmamaktan ziyade üretmemek doğaya daha çok katkı sağlar.
***
Plastik poşet muadili ürünler vatandaşa aynı şekilde sunulabilir. Mesela doğayı korumak, kurtarmaksa plastik poşet üretilmesin, üretimine destek verilmesin. Market poşeti üretmek için birçok alternatif var. En basiti kese kağıdı. Birde Endonezya’da bitki saplarından üretilen, poşet muadili bir ürün var. Bu ürünün toprakta kaybolmama gibi ihtimali yok çünkü suda bile çözülebiliyor. Yani mesela doğayı kirletmemekse sonuna kadar arkasındayız bu uygulamanın ama bu uygulamanın stratejisi yanlış. Bizde market poşetlerini çöp poşeti olarak kullanma gibi bir huy var. Hep marketlerden daha fazla poşet almaya çalışırız. Çöp poşetine ayrı para vermeyelim diye. Çöp atacakken bile cep ekonomisini düşünen bir halkın market poşetlerinin ücretlendirilmesine tepki göstermek en büyük hakkı. Yanlışa yanlışla karşılık vermemek gerek. Sosyal medyada yankı uyandırdı vatandaşın boykot sistemi. Alabileceği her şeyi alıp poşet ücretli denince, aldığı her şeyi kasada bırakarak marketi terk etmek boykot anlayışımız. Markette evini geçindirmeye çalışan insanların suçu ne? Onlar mı karar verdiler bu kararı tepkiyi gariban market çalışanına gösteriyorsunuz. Poşet satın almak istemiyorsanız yanınızda götürebilirsiniz. Eski Pazar arabaları, bez fileler yeniden kullanılmış olur.
***
Dediğim gibi mevzu doğayı kirletmemekse poşet kullanımını ücretli yapmak çözüm değildir. Direk olarak plastik kullanımı yasaklanmalı. Ya da marketler doğayı korumaya destek olup, maliyetini düşünmeden kese kağıtlarından poşet ürettirmeli. Ayrıca plastik kullanımını halka aksettirmek de büyük bir yanlış. Market raflarında olan ürünlerin hemen hepsi plastik ambalajlı ürünler. Bunlara da yasak gelsin. Uygulanan politikalar neden hep halkı mağdur ediyor? Maksat doğanın geleceği ise daha alternatif yollar üretmek mümkün. 12, 13 yaşlarındaki çocukların bile aklına gelebilecek alternatif fikirler bunlar. Yetkililerin aklına gelmemiş olması olayı trajikomik yapan kısım. Bir fikir de biz verelim. Madem poşetleri 25 kuruştan satıyorsunuz. Bir dahaki alışverişe poşetlerini getiren vatandaştan poşetlin adedini 20 kuruştan geri alın. Sonuçta her üründe olduğu gibi poşette de iade hakkı olmalı. Doğayı kurtarmaya çalışırken halkı mağdur etmenin alemi yok. Kullanılmasını istemiyorsanız yasaklayın. Çevre dostu olduğunuzu ancak bu şekilde kanıtlayabilirsiniz.
